Na samo sat vožnje od Sofije, glavnog grada Bugarske, a kod mesta Karlukovo, nalazi se Prohodna pećina. Kao što samo ime kaže, pećina je prirodni hodnik kolosalnih razmera kroz stenovito brdo.

Za razliku od naše Rajske prerasti ili Devetaške pećine, nema vodenog toka kroz samu pećinu, koji bi delom bio odgovoran za ovako prodornu komponentu erozije. Prohodna pećina je uz to neočekivano suva za jednu pećinu. Pesak i kamenje u oranž tonovima podsećaju na Mars! Na tavanici se nalaze tri velika prirodna prozora ili “okna” – pa se pećina još zove i Oknata. Trenutak kad svetlo u zenitu obasja zidove pećine je magičan – pećina sa ulaza deluje kao džinovski lampion.

Da li su okna pećine samo početak kompletnog urušuvanja poroznih svodova i transformacije pećine u sistem prerasti? Ostaje našim potomcima da utvrde. A što se sadašnjeg trenutka tiče, sve je kako treba u Prohodnoj – nema radnog vremena i naplate ulaznica, nema nepotrebnih ograda, i što je najvažnije nema previše ljudi radnim danom. A tu su i penjači da upotpune ceo ambijent!

Devetaški plato.

Devetaški plato se nalazi u pred-balkanskom pojasu južno od reke Osat, a severozapadno od grada Loveč u severnoj Bugarskoj. Ova blago zatalasana visoravan zapravo je kraški plato – prostor obiluje brojnim oblicima kraške erozije, kao što su ponori, pećine, jame, kraški baseni, terasasti vodopadi.

Glavna atrakcija celog kraja je Devetaška pećina (nazvana po obližnjem selu Devetaci, uostalom kao i ceo plato). Pećinu su u neolitskom periodu nastanjivali ljudi.

Najprostranija pećina Bugarske ima izvor, ali nije prohodna, te poseduje tri prirodna okna nad pećinskom dvoranom (“Oltara”) – te se može smatrati “hibridom” pećine i prerasti.

Za razliku od Prohodne, ovde čini mi se ima previše ljudskog uticaja, reka koja izvire u pećini je ograđena, a prisutne su i “građevine” unutar same pećine. Svojevremeno je u pećini čak sniman holivudski blokbaster.

Nakon obilaska pećine uputili smo se u obližnji eko-park Marata, a gde se nalaze Krušunski vodopadi, još jedna turistička atrakcija ovog kraja.

Vodopad izvire u pećini, da bi uskoro formirao atraktivne kaskade kroz pragove, kadice i bigarske terase, slivajući se u dva protočna jezera.

Oko vodopada kruži uređena i atraktivna eko-staza (ulaz se naplaćuje u simboličnom iznosu). S obzirom da se u pećinu ide “pravo s parkinga”, Krušuna će dobro poslužiti da se malo protegnu noge.

Narednog dana obišli smo Emenski kanjon i prespavali u simpatičnom gradiću. Dva dana tumaranja Bugarskom ostavila su, više nego pozitivan utisak i lako mogu da se pretvore u celu sedmicu uz, recimo, planinarenje centralnim Balkanom (Rajsko prskalo, Botev) i obilazak još nekih manje poznatih mikro-lokacija, u kojima, čini se, Bugarska nimalo ne oskudeva.

Do sledeće posete, blagodarimo!

Vid i Nebojša, maj 2023. godine